“Eğitim çocuğu sevmekle başlar”
Kemal Atatürk

Psikolojik Sağlamlık

Psikolojik Sağlamlık

Aralık 2023 Bülteni

Hepimiz biliyoruz ki hayat her zaman düz bir yolda yürüyormuş gibi ilerlemez. İnişleri ve çıkışları vardır. Bazen yokuş aşağı hızla ineriz, bazen bir rampayı tırmanmak zorunda kalırız. Yolumuz bazen günlük güneşlik olur, bazen ise yağmur yağar. Dünya nasıl geceden gündüze yazdan kışa dönüp duruyorsa biz insanlar da yaşantıdan yaşantıya ve duygudan duyguya geçeriz ömrümüz boyunca. Ne her gün mutlu olabiliriz ne de bir acıyı sonsuza dek aynı yoğunlukta hissedebiliriz. Her şey ama her şey değişmek, dönüşmek ve de geçip gitmek zorundadır. Ama…

Hayatı iniş çıkışlarıyla kabul edebilmek, güzelliklere kucak açabildiğimiz kadar zorlu yaşam olaylarıyla da başa çıkabilmek, değişime ve dönüşüme açık olmak, uyum sağlayabilmek her zaman söylendiği kadar kolay mıdır? Tabi ki değildir. Ama kolaylaştırmak mümkündür ve bunun da yolu “psikolojik sağlamlık” tan geçmektedir.

Peki nedir bu psikolojik sağlamlık denen, sıkça duyduğumuz ama tam olarak ne olduğunu bilemediğimiz, anlamını bilsek de hayatımıza nasıl dahil edeceğimizi tam olarak kestiremediğimiz şey? Hemen söyleyeyim: psikolojik sağlamlık diğer bir ifadeyle “yılmazlık” hayatın iniş çıkışlarıyla başa çıkabilme becerisidir ve ne kadar şanslıyız ki saç rengimiz ya da göz rengimiz gibi doğuştan sahip olduğumuz kalıtsal bir özellik değil sonradan edinebildiğimiz bir beceridir. Ancak bu kavramın varlığından söz edebilmek için bireylerin gelişim ve uyumlarını tehdit eden örseleyici yaşam olayları, deneyimler ya da durumlar gibi risk faktörlerinin varlığından da söz etmek gerekir, çünkü psikolojik sağlamlık sadece birey bir tür risk ya da zorluk yaşadığı zaman tanımlanabilen bir kavramdır. Yani, bizim psikolojik sağlamlıktan bahsedebilmemiz için ortada zorlayıcı bir yaşam olayı olması gerekmektedir.

Peki her olay herkes için aynı zorluk ya da kolaylık derecesine mi sahiptir? Hayır. Nasıl ki güzellikler bile göreceliyse, bir yemek herkes için aynı lezzette değilse yaşam olaylarına yüklenen anlamlar ve onların bireyler üzerinde bıraktığı etkiler de aynı değildir. Aynı olayı yaşayan iki insanın bu olaydan etkilenme düzeyleri farklıdır ve bu fark olumlu yönde de olabilir olumsuz yönde de. Psikolojik sağlamlığımıza olumlu yönde katkıda bulunan faktörleri “koruyucu faktörler” olarak adlandırırken, olumsuz yönde etki edenleri “risk faktörleri” olarak nitelendiririz. İşte bazı koruyucu faktörler ve risk faktörleri:

Burcu Odacı, tam Okullar

Ne kadar çok koruyucu faktöre sahipsek zorlu yaşam olayları karşısındaki psikolojik sağlamlığımız o kadar yüksek olur ve böylece;

  • Daha sağlıklı ve uzun bir yaşama
  • Daha mutlu ve destekleyici kişiler arası ilişkilere
  • Daha başarılı okul/ iş yaşantısına
  • Daha iyi duygu düzenleme becerilerine sahip olabiliriz.

Ne kadar çok koruyucu faktöre sahipsek zorlu yaşam olayları karşısındaki psikolojik sağlamlığımız o kadar yüksek olur ve böylece;

  • Daha sağlıklı ve uzun bir yaşama
  • Daha mutlu ve destekleyici kişiler arası ilişkilere
  • Daha başarılı okul/ iş yaşantısına
  • Daha iyi duygu düzenleme becerilerine sahip olabiliriz.

 

Şimdi sizlere çocuklarımıza bu beceriyi nasıl kazandırabileceğimize dair birkaç öneride bulunmak istiyorum. Bunun için ilk söyleyeceğim şey şu: Lütfen oksijen maskesini önce kendinize takın! Yani çocuklarınızın psikolojik sağlamlığını arttırmak için önce kendinizi güçlendirin ve sonrasında da onlara model olun. Bunun için;

  • Ruh ve beden sağlığınıza dikkat edin.
  • Destekleyici ve sürdürülebilir ilişkiler kurun.
  • Duygularınıza kulak verin ve onları paylaşmaktan çekinmeyin.
  • Başarısızlıklara değil yapabildiklerinize odaklanın.
  • Kendinize ulaşılabilir ve gerçekçi hedefler koyun.
  • Esnek düşünün ve uyum sağlamaya çaba gösterin.
  • Keyif aldığınız etkinlikler için kendinize vakit ayırın.

Çocuğunuzun psikolojik sağlamlığına katkıda bulunabilmek için yapabilecekleriniz;

  • Çocuğunuzla geçirdiğiniz vakitte tüm dikkatinizi ona verin.
  • İlişkinizde sevildiğini, duyulduğunu, anlaşıldığını ve desteklendiğini hissetmesini sağlayın.
  • Çocuğunuzun duygularına yer açın. Duygularını tanımasına, onları özgürce ifade edebilmesine olanak sağlayın ve duygularını kontrol edebilme becerisi kazanması için destekleyin.
  • Çocuğunuzu yeni beceriler kazanması konusunda cesaretlendirin. Adım adım taşıyabileceği sorumluluklar verin ve öz-düzenleme becerilerini geliştirebilmesi için fırsatlar yaratın.
  • Çocuğunuz bir problem yaşadığında sizinle paylaşmasını sağlayacak ortamı ona sunun, ama problemlerini onun için siz çözmeyin. Birlikte alternatif çözüm yolları arayarak problem çözme becerisine katkıda bulunun.
  • Çocuğunuzun düşünme becerisini geliştirecek etkinlikler planlayın.
  • Çocuğunuzun özgüven gelişimini destekleyin ve kişisel gelişimi için fırsatlar yaratın.

 

Ve sevgiyle kalın…

 

Kitap Önerileri

Yazar

Burcu Alaçam

İlkokul Psikolojik Danışmanı 

PDR Veli Bülteni. Tüm hakları saklıdır.

Her yerde paylaşabilirsiniz
Facebook
Twitter
LinkedIn
Pinterest
WhatsApp

Bu blog hakkında geri bildirim verebilirsiniz.

Sitemizde bazı çerezler web site  ziyaret istatistikleri amaçlı anonim olarak işlenmektedir. Detaylı bilgi için KVKK metnini inceleyebilirsiniz.